ام فروهام فروه، همسر امام باقر (علیه‌السلام) و مادر بزرگوار امام صادق (علیه‌السلام) می‌باشد. وی بانویی جلیل‌القدر و مورد تمجید امام صادق (علیه‌السلام) بوده است. ۱ - نام و لقبحضرت صادق (علیه‌السلام) در کلیه صفات و سجایای اخلاقی مانند آباء خود سرآمد روزگار و منحصر به فرد بوده و اصولاً وجود چنین امامی، با دارا بودن تمام فضایل مسلتزم پرورش یافتن در دامن مادری پاک و با دانش بوده است. نام مادر او فاطمه یا قربیه دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است. کنیه مادر امام (علیه‌السّلام) را ام فروه گفته‌اند. پدرش قاسم بن محمد بن ابی‌بکر و مادرش را اسماء، دختر عبدالرحمن بن ابی‌بکر ذکر کرده‌اند. ام فروه بانوی معظمه‌ای بود که در دامن سیادت قاسم بن محمد بن ابی‌بکر تربیت شده و گویند از دو جهت ایرانی‌نژاد است یکی از طرف پدر که به ملکه ایران شهربانو می‌رسد و از طرف مادر - پدرش نیز بنا بر روایتی خواهر شهربانو ملکه دیگر ایران را داشته است و این نسب پاک آریایی به مقام سیادت جده‌اش حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) سیده زنان عالم اضافه شده و از دو رشته تربیت صحیح و پاک این نابغه علم و ادب بوجود آمد و از جدش حضرت سجاد می‌شنید که ناشر علوم جلی و خفی خواهد بود. [۱]
عمادالدین حسین اصفهانی، زندگانی حضرت امام صادق (علیه‌السّلام) تهران: تیرماه۱۳۳۹، ص۳۱.
۲ - آشنا به علوم زمانه خویششیخ کلینی در کتاب کافی به سند خود از عبدالاعلی نقل کرده است که گفت: ام فروه را دیدم که در اطراف خانه کعبه طواف می‌کرد و لیاسی پوشیده بود که کسی او را نشناسد. هنگامی که خواست دست خود را روی حجرالاسود بگذارد، دست چپ را روی سنگ گذاشت. مردی (که به نظر می‌رسد از عامه بوده) به او گفت: دست چپ را روی سنگ گذاشتی بر خلاف سنت است و تو اشتباه کردی. ام فروه گفت: لازم نیست تو چیزی به ما بیاموزی چرا که ما از دانش شما بی نیاز هستیم. و از این پاسخ می‌توان آشنایی او را به مسایل ففهی دریافت [۴]
شهیدی، سیدجعفر، زندگانی امام صادق، تهران: دفتر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۷، ص۵.
ام فروه از امام باقر (علیه‌السلام) احادیث زیادی نقل کرده است. از امام سجاد (علیه‌السلام) نیز روایاتی نقل کرده که یک مورد آن از نظرتان می‌گذرد: «حضرت علی بن الحسین (علیه‌السّلام) به او فرمود: ای ام فروه، من برای گناهکاران از شیعیان خود در هر روز و شب صد بار دعا می‌کنم و از خدا برای آنان طلب آمرزش می‌نمایم، زیرا ما بر چیزی که می‌دانیم صبر می‌کنیم و آنها بر چیزی که نمی‌دانند صبر می‌کنند.» [۷]
علیدوست خراسانی، نورالله، پرتوی از زندگانی امام صادق (علیه‌السلام)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ص۲۲.
۳ - نظر امام صادق درباره ایشانامام صادق (علیه‌السّلام) درباره مادرش فرموده است: «مادرم مومن، متقی، و نیکوکار بود و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد». ۴ - پانویس
۵ - منبعموسسه تحقیقاتی و نشر معارف اهل البیت تاریخ بازیابی، ۱۳۹۶/۰۴/۱۱ |